Καταρχήν δεν είναι κατάλληλα όλα τα συστήματα – τύποι θέρμανσης για όλες τις κατοικίες. Οι προϋποθέσεις εγκατάστασης ενός συστήματος θέρμανσης (απαιτούμενοι χώροι, συνθήκες περιβάλλοντος, διαθέσιμοι πόροι ), ο εσωτερικός σχεδιασμός της κατοικίας, η υποκειμενική αίσθηση της θερμότητας σε συνθήκες άνεσης και τέλος η προβλεπόμενη από τον ιδιοκτήτη δαπάνη, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή του συστήματος. Τι είδους ενέργεια να καταναλώνει η θέρμανση μου; Να είναι παθητική ή να επεξεργάζεται τον αέρα; Να είναι τοπική ή κεντρική; Σε ποιο βαθμό θα αυτονομείται η χρήση ( ανά διαμέρισμα, ανά επίπεδο, ανά δωμάτιο ), το κόστος χρήσης ή το κόστος αγοράς, τι τελικά προέχει στις παρούσες συγκυρίες;

Τα παραπάνω είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν πριν λάβουμε οποιαδήποτε απόφαση και σίγουρα η γνώμη ενός ειδικού είναι πάντα χρήσιμη. Η καθημερινότητα επίσης όμως θέτει τα δικά της απλούστερα ερωτήματα, τι με συμφέρει λοιπόν η κεντρική θέρμανση – καλοριφέρ ή μία αντλία θερμότητας; Η αγορά μίας σόμπας pellet αντλία θερμότητας ή ενός καυστήρα; Το φυσικό αέριο είναι φθηνότερο από το πετρέλαιο; Η ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση με το πετρέλαιο;

Ερωτήματα όπως αυτά απασχολούν το μέσο πολίτη που προβληματίζεται με την αυξανόμενη τιμή του πετρελαίου και θέλει να βρεί εναλλακτικούς τρόπους να ζεσταθεί, αλλά και αυτόν που κάνει τώρα την επιλογή του για κάποιο σύστημα θέρμανσης.

Παίρνοντας σαν αναφορά τον πλέον διαδεδομένο τρόπο θέρμανσης, αυτόν με το πετρέλαιο, παρουσιάζεται παρακάτω ένας κατατοπιστικός οδηγός ο οποίος συγκρίνει τα περισσότερα συστήματα θέρμανσης που κυκλοφορούν, παρουσιάζοντας τα κόστη σε κάθε περίπτωση (αγοράς, λειτουργίας, συντήρησης).

Η σύγκριση έγινε με βάση τις ανάγκες για θέρμανση μιας κατοικίας 70 τετραγωνικών μέτρων που αποτελείται από δύο υπνοδωμάτια, μία κουζίνα, ένα λουτρό και το καθιστικό.

- Τα παράθυρα έχουν ευνοϊκό προσανατολισμό (ΝΔ), και τα κουφώματα είναι κατασκευασμένα από αλουμίνιο με απλό τζάμι.

- Η κατασκευή του είναι προ του 1980 και η μόνωση του δεν είναι επαρκής.

- Το συνολικό φορτίο θέρμανσης των χώρων είναι 12.578 Kcal / H

Παρακάτω παρουσιάζονται σύντομες τεχνικές περιγραφές των συστημάτων, καθώς επίσης παρουσιάζεται και το παράδειγμά μας με συγκεκριμένη αναφορά σε κόστος αγοράς και χρήσης αναφορικά με το πετρέλαιο.

Από τι αποτελείται μια παραδοσιακή εγκατάσταση συστήματος πετρελαίου;

Αποτελείται από ένα λέβητα υψηλών θερμοκρασιών για την παραγωγή του θερμού νερού κατάλληλης ισχύος, ένα σύστημα σωληνώσεων μονωμένων που συνδέουν το λέβητα με τα θερμαντικά σώματα. Ο λέβητας υποστηρίζεται από έναν καυστήρα ανάλογου επίδοσης, κυκλοφορητή, δοχείο ασφαλείας, αυτόματο πληρώσεως και ένα σύνολο ασφαλιστικών διατάξεων για την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία του συστήματος. Ο λέβητας και τα τμήματα που υποστηρίζουν την λειτουργία του, καθώς και η δεξαμενή του καυσίμου – πετρελαίου – τοποθετούνται σε ιδιαίτερο χώρο του δώματος, στο λεβητοστάσιο. Το μέγεθος του λεβητοστασίου εξαρτάται από τις διαστάσεις του λέβητα και είναι οι αποστάσεις από τους πλαϊνούς τοίχους και την οροφή που προδιαγράφονται από τους κανονισμούς, που τελικά διαμορφώνουν τις διαστάσεις του.

Συστήματα θέρμανσης

1. Αντλία Θερμότητας

Η πλέον σύγχρονη μα και συνάμα δοκιμασμένη στο χρόνο εναλλακτική πρόταση αφορά στην χρήση αντλιών θερμότητας.

Σύντομη τεχνική περιγραφή εγκατάστασης αντλίας θερμότητας:

Το σύστημα θέρμανσης αποτελείται από δύο βασικά τμήματα. Το πρώτο περιλαμβάνει την εξωτερική μονάδα εφοδιασμένη με όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα ώστε να διαμορφώνει ψυχρό ή θερμό μέσο. Το μέσο μεταφοράς θερμότητας με τη χρήση εναλλάκτη θερμαίνει ή ψύχει το νερό που κυκλοφορεί στο υδραυλικό σύστημα σωληνώσεων, εγκατεστημένο μέσα στο σπίτι. Ο εναλλάκτης μπορεί να είναι τοποθετημένος είτε σε ξεχωριστή συσκευή – κατάλληλη για τοποθέτηση στο εσωτερικό του σπιτιού – είτε να αποτελεί ενιαίο συγκρότημα με την εξωτερική μονάδα.

Το δεύτερο τμήμα περιλαμβάνει όλες τις εσωτερικές μονάδες τύπου ανεμιστήρα στοιχείου, (σώματα) για την μεταφορά της θερμότητας στους ανεξάρτητους χώρους του σπιτιού. Το σύστημα στο σύνολό του ελέγχεται από δύο τύπους χειριστηρίων, το κεντρικό που ελέγχει την εξωτερική μονάδα και τις διάφορες λειτουργίες της και τα τοπικά χειριστήρια που ελέγχουν την λειτουργία των εσωτερικών μονάδων διαμορφώνοντας τις επιθυμητές συνθήκες άνεσης στους χώρους. Η κατανάλωση σε ηλεκτρική ενέργεια που απαιτεί η αντλία θερμότητας κυμαίνεται σε ποσοστό 3 έως 5 φορές χαμηλότερα από την αποδιδόμενη στο χώρο.

Συγκεκριμένα, αντλία θερμότητας απόδοσης στην θέρμανση 16 KW καταναλώνει για την παραγωγή νερού θερμοκρασίας 55Ο C 3.17 KW ηλεκτρικής ισχύος ανά ώρα. Αυτό συμβαίνει διότι ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας που απαιτεί, την αντλεί από το εξωτερικό περιβάλλον δεσμεύοντάς την ως θερμότητα από το ψυκτικό μέσο της, και τη διοχετεύει στον κλιματιζόμενο χώρο. Απαιτείται λοιπόν εξωτερικός χώρος στην κατοικία με επιφάνεια όχι μεγαλύτερη του ενός τετραγωνικού μέτρου για κάθε μία μονάδα. Ταυτόχρονα η τεχνολογία inverter προσαρμόζει απόλυτα κάθε στιγμή την κατανάλωση σε ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για το δεδομένο φορτίο του συστήματος, σύμφωνα με την ζήτηση, αποφεύγοντας παράλληλα ενεργοβόρες άσκοπες εκκινήσεις.

Οι συγκρίσεις μας για το παράδειγμά μας

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται τα δύο συστήματα θέρμανσης με αναφορές στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης, στον συντελεστή απόδοσης του συστήματος και στο κόστος αγοράς και χρήσης.

2. Αυτόνομα κλιματιστικά – Split

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στον συντελεστή απόδοσης των συστημάτων, καθώς είναι εκείνος που διαμορφώνει το κόστος χρήσης. 
Επίσης το κόστος συντήρησης είναι εξίσου σημαντικό διότι αποτελεί πάγιο κόστος λειτουργίας του συστήματος, αναγκαίο για την ασφάλεια του και την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του.

Ένας τύπος αντλίας θερμότητας είναι και οι ανεξάρτητες διαιρούμενες μονάδες κλιματισμού ( split ) που αποτελούν μία αξιόπιστη λύση για τη θέρμανση της κατοικίας. Αποτελείται από μία εσωτερική μονάδα – συνήθως τοίχου – και μία εξωτερική, η σύνδεση των οποίων επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση ψυκτικών σωληνώσεων και καλωδίων αυτοματισμού.

Η κατανάλωση σε ηλεκτρική ενέργεια που απαιτεί η αντλία θερμότητας είναι 3,6 φορές χαμηλότερη από την αποδιδόμενη στο χώρο. Πρακτικά σημαίνει ότι δαπανούμε ελάχιστη ηλεκτρική ενέργεια και άρα χαμηλό κόστος λειτουργίας. Αυτό συμβαίνει διότι ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας που απαιτεί, την αντλεί από το εξωτερικό περιβάλλον δεσμεύοντάς την ως θερμότητα από το ψυκτικό μέσο της και την διοχετεύει στον κλιματιζόμενο χώρο.

Ταυτόχρονα η τεχνολογία inverter προσαρμόζει απόλυτα κάθε στιγμή την κατανάλωση σε ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για το δεδομένο φορτίο του συστήματος, σύμφωνα με τη ζήτηση, αποφεύγοντας παράλληλα ενεργοβόρες άσκοπες εκκινήσεις.

Απαιτείται λοιπόν εξωτερικός χώρος στην κατοικία με διαστάσεις που δεν ξεπερνούν τα ( 0.80 Χ 0.40 ) μέτρα και μπορούν να τοποθετηθούν είτε στο δάπεδο είτε στον τοίχο με ειδικές βάσεις. Οι όποιες δύσκολες καιρικές συνθήκες δε δημιουργούν προβλήματα στην ασφαλή τους λειτουργία ούτε γενικότερα και στην κατάσταση τους, αφού έχουν κατασκευαστεί για να αντέχουν σε όλες τις κλιματολογικές συνθήκες.

Η συγκεκριμένη λύση θέρμανσης προσφέρει τη μέγιστη αυτονομία στην χρήση, αφού για κάθε χώρο τοποθετείται ανεξάρτητη μονάδα με εντελώς αυτόνομη λειτουργία. Προσοχή απαιτείται στην περίπτωση υφιστάμενης εγκατάστασης κλιματιστικών μονάδων. Θα πρέπει να γνωρίζουμε αν η επιλογή τους έγινε με κριτήριο την ψύξη ή την θέρμανση του χώρου. Στην περίπτωση που η επιλογή έγινε με βάση τη ψύξη υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην επαρκεί στη λειτουργία της θέρμανσης λόγω υποδιαστασιολόγησης.

Επίσης επιβάλεται να καθαρίζονται τακτικότατα τα φίλτρα των εσωτερικών μονάδων και εφόσον προκύψει ευαισθησία σε πιθανή ξηρότητα του εσωτερικού αέρα, να φροντίζουμε για τη συνεχή του ανανέωση με μια μικρή χαραμάδα στο παράθυρο ή την τοποθέτηση ενός κατάλληλου, για την επιφάνεια του χώρου μας, υγραντήρα.

Οι συγκρίσεις μας για το παράδειγμά μας

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται τα δύο συστήματα θέρμανσης με αναφορές στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης, στο συντελεστή απόδοσης του συστήματος και στο κόστος αγοράς και χρήσης.

3. Pellet

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στο συντελεστή απόδοσης των συστημάτων, καθώς είναι εκείνος που διαμορφώνει το κόστος χρήσης.
Επίσης το κόστος συντήρησης είναι εξίσου σημαντικό διότι αποτελεί πάγιο κόστος λειτουργίας του συστήματος, αναγκαίο για την ασφάλεια του και την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το κόστος συντήρησης εξαρτάται από τον τύπο και την κατασκευή του λέβητα.

Τα συσσωματώματα ξύλου (πελλετ) είναι τυποποιημένο κυλινδρικό βιολογικό καύσιμο που παρασκευάζεται με τη συμπίεση ξηρών πριονιδιών. Για την παραγωγική διαδικασία των συσσωματωμάτων δεν χρησιμοποιούνται κόλλες ή άλλα χημικά πρόσθετα παρά μόνο υψηλή συμπίεση και ατμός.

Χρησιμοποιούνται ειδικά ολοκληρωμένα συγκροτήματα για την καύση των συσσωματωμάτων που περιλαμβάνουν λέβητα, καυστήρα, μηχανισμό τροφοδοσίας, στροβιλιστές καυσαερίων, εργαλεία καθαρισμού. Δοχείο στάχτης και σιλό. Απαιτείται για την αποθήκευσή τους χώρος 3-5 τ.μ για κατοικίες από 70 τ.μ έως 100 τ.μ και εξαρτάται κυρίως από τις υπολογισθείσες απώλειες των κατοικίων. Συνίσταται για μονοκατοικίες και όχι για πολυκατοικίες λόγω του χώρου αποθήκευσης που απαιτείται.

Τέλος υπάρχει και η εκδοχή της σόμπας πελλετ για τη χρήση εντός της οικίας, θα πρέπει να προβλεφθούν όμως οι αναγκαίοι τρόποι για την εξαγωγή των καυσαερίων.

Οι συγκρίσεις μας για το παράδειγμά μας

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται τα δύο συστήματα θέρμανσης με αναφορές στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης, στον συντελεστή απόδοσης του συστήματος και στο κόστος αγοράς και χρήσης.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση το κόστος συντήρησης εξαρτάται από τον τύπο και την κατασκευή του λέβητα.Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στον συντελεστή απόδοσης των συστημάτων, καθώς είναι εκείνος που διαμορφώνει το κόστος χρήσης.
Επίσης το κόστος συντήρησης είναι εξίσου σημαντικό διότι αποτελεί πάγιο κόστος λειτουργίας του συστήματος, αναγκαίο για την ασφάλεια του και την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του.

4. Θέρμανση με αέριο

Μία κατηγορία θέρμανσης με ιδιαίτερη ιστορία στη χώρα μας, δίχως όμως τον αναμενόμενο βαθμό διείσδυσης στην αγορά είναι η θέρμανση με αέριο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:

- Φυσικό αέριο

- Θέρμανση με υγραέριο

Φυσικό αέριο:

Μία φιλική προς το περιβάλλον επιλογή θέρμανσης αποτελεί η εγκατάσταση Φ.Α. Όπως και η εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης με πετρέλαιο, αποτελείται από καυστήρα αναλόγου επίδοσης, λέβητα και μία σειρά από εξαρτήματα για την υποστήριξη της λειτουργίας του (κυκλοφορητές) και ασφάλειάς του (δοχείο ασφαλείας, αυτόματο πληρώσεως).

Η καμινάδα του συστήματος λόγω των υγροποιήσεων των καπναερίων θα πρέπει να είναι διπλού τοιχώματος με μόνωση ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα υγρασίας στους τοίχους της κατοικίας. Η εγκατάσταση του Φ.Α μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε υφιστάμενη εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης πετρελαίου, αντικαθιστώντας μόνο τον καυστήρα. Θα πρέπει φυσικά να εγκαταστήσουμε και τους απαιτούμενους σωλήνες για την σύνδεση του καυστήρα με το δίκτυο Φ.Α που θα πρέπει να διέρχεται πλησίον της γραμμής ρυμοτομίας της κατοικίας. Επίσης ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται και στον τύπο της καμινάδας όπως προαναφέραμε.

Εκτός των εφαρμογών του Φ.Α σε κεντρικά συστήματα θέρμανσης – λέβητες υψηλών αποδόσεων – εφαρμογές Φ.Α έχουμε και σε τοπικές μονάδες χαμηλότερων επιδόσεων, επιτοίχιες συνήθως που τοποθετούνται ανάλογα με τα λειτουργικά τους χαρακτηριστικά είτε εντός της κατοικίας είτε εκτός σε μπαλκόνια και προστατευμένους χώρους.

Συναντούμε στη συγκεκριμένη κατηγορία και λέβητες συμπύκνωσης. Χάρη στην τεχνολογία αυτή προσφέρουν οικονομική και υψηλών αποδόσεων λειτουργία, διότι εκμεταλλεύονται σχεδόν πλήρως το ενεργειακό περιεχόμενο του χρησιμοποιούμενου καυσίμου. Η θερμική ενέργεια η οποία απελευθερώνεται από την καύση του φυσικού αερίου σε μορφή υδρατμών, μπορεί να ανακτηθεί σε μορφή νερού (συμπυκνώματα) και να διοχετευθεί στο σύστημα θέρμανσης. Η σχεδόν τέλεια καύση του Φ.Α και η ελάχιστη επιβάρυνση που προκαλεί στο περιβάλλον, σε συνδυασμό με την μειωμένη τιμή του  σχετικά με το πετρέλαιο, έχουν διαμορφώσει ένα ελκυστικό περιβάλλον γύρω από την επιλογή του.

Οι συγκρίσεις μας για το παράδειγμά μας

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται τα ανωτέρω συστήματα θέρμανσης με αναφορές στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης, στον συντελεστή απόδοσης του συστήματος και στο κόστος αγοράς και χρήσης, σε σχέση με την κεντρική θέρμανση πετρελαίου.

Θέρμανση με υγραέριο:

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στον συντελεστή απόδοσης των συστημάτων, καθώς είναι εκείνος που διαμορφώνει το κόστος χρήσης.
Επίσης το κόστος συντήρησης είναι εξίσου σημαντικό διότι αποτελεί πάγιο κόστος λειτουργίας του συστήματος, αναγκαίο για την ασφάλεια του και την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του.

Οι εγκαταστάσεις θέρμανσης με καύση αερίων παρουσιάζουν ομοιότητες στον εξοπλισμό τους, είναι δηλαδή οι ίδιες συσκευές που όμως αντικαθιστούν τμήματα όπως είναι τα ακροφύσια (μπέκ) ψεκασμού ή άλλα μικροεξαρτήματα  για να γίνουν απολύτως συμβατές με το διαθέσιμο καύσιμο.

Στην περίπτωση του υγραερίου συμβαίνει ακριβώς ότι και στο Φ.Α. Ένας δηλαδή λέβητας επιτοίχιος ή και κεντρικός που καταναλώνει Φ.Α μπορεί αλλάζοντας το “κιτ των μπέκ” όπως λέγεται να καταναλώνει υγραέριο.

Γιατί όμως υγραέριο;

Μία βασική αιτία είναι η μη διάθεση δικτύου Φ.Α στην περιοχή που είναι η κατοικία μας. Η δυσκολία πρόσβασης με συνήθη μέσα στην κατοικία μας – κυρίως σε εκτός Αττικής περιοχές- κατά τρόπο που η φορητότητα των φιαλών υγραερίου να αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα.  Επίσης, μπορούμε να αποθηκεύσουμε υγραέριο και σε ειδικές δεξαμενές οπότε ένα βυτιοφόρο μπορεί να μας τροφοδοτήσει με την επιθυμητή ποσότητα. Η διαφορά είναι ότι οι φιάλες επιτρέπονται σχεδόν παντού ενώ η εγκατάσταση δεξαμενής απαιτεί ειδικές προϋποθέσεις. Τα υγραέριο θεωρείται λιγότερο οικολογικό από το ΦΑ αλλά και ακριβότερο διότι δεν προστατεύεται από τιμολογιακές πολιτικές όπως το Φ.Α.

Οι συγκρίσεις μας για το παράδειγμά μας

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται τα ανωτέρω συστήματα θέρμανσης με αναφορές στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης, στον συντελεστή απόδοσης του συστήματος και στο κόστος αγοράς και χρήσης, σε σχέση με την κεντρική θέρμανση πετρελαίου.

5. Ηλεκτρική θέρμανση

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στον συντελεστή απόδοσης των συστημάτων, καθώς είναι εκείνος που διαμορφώνει το κόστος χρήσης.
Επίσης το κόστος συντήρησης είναι εξίσου σημαντικό διότι αποτελεί πάγιο κόστος λειτουργίας του συστήματος, αναγκαίο για την ασφάλεια του και την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του.

Μία κατηγορία θέρμανσης που βασικό χαρακτηριστικό της έχει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και την απευθείας μετατροπή της σε θερμική ενέργεια και άρα μεταφοράς θερμότητας στο χώρο μέσω τερματικών μονάδων, περιλαμβάνει μία μεγάλη ποικιλία εφαρμογών όπως:

- Ηλεκτρικός λέβητας

- Λέβητας ιόντων

- Θερμοπομποί

- Θερμοσυσσωρευτές

- Θέρμανση με υπέρυθρη ακτινοβολία

Τα κριτήρια επιλογής μίας από τις προαναφερόμενες προτάσεις, δεν αφορούν την  θερμική ικανότητα των μονάδων, αφού η απόδοση παραμένει από 95% έως 99% ίδια για όλες. Δηλαδή για κάθε 1 KW ηλεκτρικής ισχύος που δαπανούμε παίρνουμε σχεδόν 1KW θερμικής ( 859,85 Kcal/h ).

Αφορούν όμως τα κατασκευαστικά τους χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν την συγκριτικά μεταξύ τους, ομαλότερη και αποτελεσματικότερη μεταφορά της θερμότητας στο χώρο, καθώς και στις απαιτούμενες προϋποθέσεις εφαρμογής τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η θέρμανση με υπέρυθρη ακτινοβολία, που αυστηρή προϋπόθεση για την εφαρμογή της είναι η πολύ καλή μόνωση της κατασκευής – οικίας. Στις παραγράφους που ακολουθούν γίνεται περιγραφή για κάθε μία από τις προτάσεις και έπονται συγκριτικοί πίνακες παρουσίασης της σχέσης αξίας κτήσης – κόστος χρήσης.

Ηλεκτρικοί λέβητες

Ένας ηλεκτρικός λέβητας αποτελείται από ένα μεταλλικό δοχείο (εναλλάκτη) με νερό στο οποίο είναι εμβαπτισμένη μία αντίσταση (ανοξείδωτη). Το δοχείο μπορεί να είναι κατασκευασμένο από ανοξείδωτο χάλυβα ή χυτοσίδηρο. Για την εξασφάλιση συνεχούς ροής νερού στον εναλλάκτη χρησιμοποιείται ένας κυκλοφορητής, ενώ για την ασφαλή λειτουργία του περιέχει και ένα δοχείο διαστολής. Επιπλέον ασφαλιστικές διατάξεις όπως η βαλβίδα ασφαλείας, αισθητήρες θέρμανσης αλλά και πίεσης, διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα ασφαλές περιβάλλον για την λειτουργία του.

Δεν απαιτείται ιδιαίτερος χώρος για την εγκατάστασή του – λεβητοστάσιο – ούτε δεξαμενές για την αποθήκευση καυσίμων. Υπάρχει σημαντική πιθανότητα να χρειαστεί αλλαγή τιμολογίου της ΔΕΗ λόγω μη επάρκειας ηλεκτρικής ισχύος της υπάρχουσας εγκατάστασης. Απαιτείται λοιπόν υπεύθυνη ενημέρωση από τον υποψήφιο προμηθευτή και αντίστοιχη ενημέρωση από την ΔΕΗ για το σχετικό κόστος.

Όπως και όλες οι εφαρμογές στην ηλεκτρική θέρμανση θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο κόστος λειτουργίας διότι είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εφαρμογή, με εξαίρεση την χρήση πετρελαίου – συνάρτηση πάντα των εκάστοτε πολιτικών τιμολόγησης που ακολουθούνται γενικότερα.

Λέβητας ιόντων

Για τον λέβητα ιόντων ισχύουν ό,τι και για τον ηλεκτρισμό, η διαφορά εντοπίζεται μόνο στον τρόπο λειτουργίας του. Συγκεκριμένα η θερμική ενέργεια παράγεται άμεσα με την εξαναγκασμένη κίνηση των μορίων του νερού και όχι επαγωγικά μέσω της επαφής του νερού χαμηλής θερμοκρασίας με την αντίσταση – αγωγό θερμότητας – υψηλής θερμοκρασίας. Η συγκεκριμένη λειτουργία επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση εντός του θαλάμου του λέβητα ηλεκτροδίων αντί των αντιστάσεων. Η συνεχής αλλαγή της πολικότητας (+/-) που φθάνει και τις πενήντα (50) φορές το δευτερόλεπτο αναγκάζει τα ιόντα να ταλαντεύονται παράγοντας θέρμανση. Παραμένει το υψηλό κόστος λειτουργίας όπως και στην περίπτωση του ηλεκτρικού λέβητα.

Θερμοσυσσωρευτές

Οι θερμοσυσσωρευτές είναι συσκευές κατασκευασμένες να λειτουργούν τις χρονικές περιόδους μειωμένου τιμολογίου από την ΔΕΗ, αποθηκεύοντας τη θερμότητα σε υλικά μεγάλης θερμικής μάζας (πυρότουβλα ). Αποδίδουν τη σωρευμένη θερμότητα στο χώρο όταν απαιτείται από τον χρήστη, με σταδιακή αποβολή της, προσφέροντας με τον τρόπο αυτό ηπιότερα τη θερμική άνεση. Κατασκευαστικά είναι ογκώδης με όχι ιδιαίτερη αισθητική. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι είναι μία ποιοτική μορφή θέρμανσης, άμεσα όμως εξαρτημένης από την πολιτική των μειωμένων τιμολογίων (νυχτερινό).

Θερμοπομποί

Οι θερμοπομποί είναι ηλεκτρικά σώματα που μεταφέρουν τη θερμότητα στο χώρο με ακτινοβολία και μεταφορά. Περιλαμβάνουν στον εξοπλισμό τους ισχυρές αντιστάσεις και μεγάλες μεταλλικές επιφάνειες για την αποτελεσματική συναλλαγή της θερμότητας με τον εσωτερικό αέρα. Προϋπόθεση για την τοποθέτησή τους είναι η ισχυρή ηλεκτρολογική εγκατάσταση, ικανή να εξυπηρετήσει τα υψηλά ηλεκτρικά φορτία των αντιστάσεων. Θα τονίσουμε το υψηλό κόστος λειτουργίας, χαρακτηριστικό όλων των μορφών ηλεκτρικής θέρμανσης.

Θερμαντικά σώματα υπέρυθρης ακτινοβολίας

Τα συγκεκριμένα θερμαντικά σώματα αποτελούνται από ισχυρές αντιστάσεις και επιφάνειες ειδικά επεξεργασμένες ώστε να ακτινοβολούν την αποροφούμενη θερμότητα. Οι επιφάνειες αυτές συνήθως φέρουν στο τελείωμά τους ειδικές στρώσεις από κρυστάλλους χαλαζία ή επισμάλτωσης. Οι εσωτερικές επιφάνειες του σώματος είναι επεξεργασμένες με διαφόρους τύπους θερμοκρυστάλλων για τη μεγαλύτερη δυνατή απορρόφηση της θερμότητας (βερμικουλίτης). Η υπέρυθρη ακτινοβολία διαπερνά τον αέρα χωρίς να τον θερμαίνει. Η αρχή λειτουργίας τους βασίζεται στην θέρμανση των δομικών στοιχείων του χώρου αλλά και των αντικειμένων που περιλαμβάνει, οπότε και εμμέσως θερμαίνεται ο αέρας του χώρου.

Η απόδοση των σωμάτων υπέρυθρης ακτινοβολίας είναι άμεσα εξαρτώμενη από τη μόνωση του χώρου και τα ποσοστά υγρασίας στα διάφορα δομικά στοιχεία του (τοίχους, οροφές, πατώματα). Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ανωτέρω παράγραφο διότι, καθόλου μόνωση ή ανεπαρκής, μεγάλα ποσοστά υγρασίας (υπόγειο ή επαφή με τη γη) μπορούν να τα καταστήσουν αναποτελεσματικά. Το υψηλό κόστος λειτουργίας παραμένει και στον συγκεκριμένο τύπο ηλεκτρικής θέρμανσης το βασικό μειονέκτημα.

Οι συγκρίσεις μας για το παράδειγμά μας

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται τα ανωτέρω συστήματα θέρμανσης με αναφορές στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης, στον συντελεστή απόδοσης του συστήματος και στο κόστος αγοράς και χρήσης, σε σχέση με την κεντρική θέρμανση πετρελαίου.

Συγκριτικός πίνακας

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στον συντελεστή απόδοσης των συστημάτων, καθώς είναι εκείνος που διαμορφώνει το κόστος χρήσης.
Επίσης το κόστος συντήρησης είναι εξίσου σημαντικό διότι αποτελεί πάγιο κόστος λειτουργίας του συστήματος, αναγκαίο για την ασφάλεια του και την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του. Στην συγκεκριμένη περίπτωση το κόστος συντήρησης εξαρτάται από τον τύπο και την κατασκευή του λέβητα.

Κατάταξη των διαφορετικών λύσεων θέρμανσης ανάλογα με το κόστος χρήσης τους (€ ανά ώρα) και τον συντελεστή απόδοσης (COP). Οι ισοδύναμες λύσεις, ως προς το κόστος χρήσης και το συντελεστή απόδοσης, αναφέρονται με αλφαβητική κατάταξη.

Συμπεράσματα

Είναι προφανές ότι η πιο συμφέρουσα λύση είναι οι αντλίες θερμότητας (κεντρική εγκατάσταση ή split), ακολουθούμενη από τους λέβητες φυσικού αερίου και τους λέβητες πέλλετ. Ωστόσο και οι αντλίες θερμότητας και οι λέβητες φυσικού αερίου ή πέλλετ, έχουν υψηλό κόστος απόκτησης και εγκατάστασης. Οι λύσεις που βασίζονται στην ηλεκτρική ενέργεια  έχουν χαμηλό κόστος απόκτησης και εγκατάστασης, αλλά σχετικά υψηλό κόστος χρήσης, Η παραδοσιακή κεντρική θέρμανση με λέβητα πετρελαίου, έχει υψηλό κόστος απόκτησης και εγκατάστασης, και το υψηλότερο κόστος χρήσης από όλες τις εναλλακτικές λύσεις θέρμανσης.

Ένα αφιέρωμα στην θέρμανση όσο και αν το προσπαθήσει κάποιος, ποτέ δεν μπορεί να αποδώσει με πληρότητα το σύνολο των διαθέσιμων λύσεων αλλά και των ιδιαιτεροτήτων τους. Ο συγκεκριμένος οδηγός θέρμανσης δημιουργήθηκε εν μέσω της σοβαρότερης οικονομικής κρίσης που γνώρισε ποτέ η χώρα μας και με τους ενεργειακούς πόρους στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Ο στόχος μας είναι ο καταναλωτής να αποκτήσει αίσθηση των κριτηρίων εκείνων που αντικειμενικά συγκρίνουν τα διάφορα συστήματα θέρμανσης, πέρα από εμπορικές λογικές και στρατηγικές μάρκετινγκ – διαφήμισης. Και είναι λογικές και πρακτικές που κάποιες φορές καταρρίπτουν αξιώματα της επιστήμης και συμπεράσματα της κοινής λογικής.

Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται: μετά το πετρέλαιο τι;

Προσωπικά θα απαντήσω θεωρώντας, όπως άλλωστε συμβαίνει, ότι είμαι στην ίδια ακριβώς κατάσταση με εσάς και έχω τις ίδιες αγωνίες, πέρα από την επιστημονική μου ιδιότητα. Θα χρησιμοποιήσω ηλεκτρική ενέργεια και όχι φυσικά εκείνες τις εφαρμογές που την μετατρέπουν άμεσα σε θερμική όπως τις ηλεκτρικές αντιστάσεις ή άλλα αγώγιμα υλικά. Δεν θα χρησιμοποιήσω λέβητες με στερεά υλικά καύσης εναλλακτικά, οικολογικά ή όπως αλλιώς αποκαλούνται. Και δεν θα χρησιμοποιήσω, τέλος, ως καύσιμη ύλη οποιασδήποτε μορφή αερίου.

Η άποψή μου ακούγεται αφοριστική σχεδόν για το σύνολο των διαθέσιμων μορφών θέρμανσης, δεν είναι όμως.

Όταν ξεκίνησα το αφιέρωμα έγραψα πως καμία εφαρμογή δεν είναι κατάλληλη για όλες τις κατοικίες. Μία κατοικία στην πόλη ζητά μία λύση που να ικανοποιεί βασικά τις παρακάτω προϋποθέσεις:

• Χαμηλό κόστος λειτουργίας
• Καύσιμο άμεσα διαθέσιμο, καθαρό σε συνεχή σύνδεση με την εγκατάσταση μας
• Χαμηλό και ελεγχόμενο κόστος συντήρησης
• Αποτελεσματική λειτουργία σε όλες τις συνθήκες περιβάλλοντος.
• Κόστος αγοράς και εγκατάστασης ικανό να αποσβεστεί σε χρονικό διάστημα τριών έως τεσσάρων ετών, παρέχοντας μας στην συνέχεια οικονομική λειτουργία χωρίς άλλες επιβαρύνσεις. Η απόσβεση να έρθει ως αποτέλεσμα της κατάλληλης χρήσης καυσίμου συναρτήσει διατιθέμενης τεχνολογίας, πιστοποιημένης ως προς τα αποτελέσματα της, δοκιμασμένη, αξιόπιστης και ασφαλείς ως προς την λειτουργία της.

Και γιατί;

- Συνήθως δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για την πλήρωση με καύσιμο ανά τακτά χρονικά διαστήματα της εγκατάστασης.

- Απαιτούμε άμεσα αποτελέσματα.

- Θέλουμε το κόστος χρήσης απόλυτα ελεγχόμενο και όχι υπό συνεχής αναπροσαρμογές τιμολογίων, εναρμονιζόμενων με κανόνες της ελεύθερης αγοράς.

- Έχουμε περιορισμένο προϋπολογισμό για την αγορά του συστήματος θέρμανσης, αλλά ακόμη πιο περιορισμένο προϋπολογισμό για τις ανάγκες της καθημερινότητας μας.

- Η ασφάλεια και η υγεία μας δεν διαπραγματεύονται.

Το σύστημα που προτείνεται είναι εκείνο της αντλίας θερμότητας. Εκπληρώνει όλες τις ανωτέρω προϋποθέσεις. Το κόστος αγοράς και εγκατάστασης σίγουρα αντισταθμίζεται από το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος λειτουργίας και μάλιστα γίνεται απόσβεση σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Η μελέτη εκπονήθηκε από τον Ηλεκτρολόγο Μηχανικό, κ. Γεώργιο Κ.Μπαμπαγιώγη (B.YARS TEXNIKH Μ.Ε.Π.Ε www.byars.gr Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε." target="_blank" title="">Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.) και δημοσιεύθηκε στο naftemporiki.gr