Mετά τον εξονυχιστικό έλεγχο του κλάδου καυσίμων στην Ελλλάδα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού σηκώνει μανίκια... για να εξετάσει την κατάσταση και τον κλάδο τσιμέντου και δομικών υλικών.

Οπως είχε προαναγγείλει ο πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής, Δημήτρης Κυριτσάκης, με έγγραφό του στη Βουλή στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, η Επιτροπή πρόκειται να εκδώσει γνωμοδότηση για τις συνθήκες ανταγωνισμού που επικρατούν στον χώρο. Μάλιστα, η συγκεκριμένη γνωμοδότηση δεν αποκλείεται να έχει εκδοθεί έως τις αρχές του 2013 για να ακολουθήσουν στη συνέχεια αποφάσεις της Επιτροπής για έναν ακόμη κρίσιμο κλάδο της οικονομίας, αυτόν του χάλυβα.

Τα σημεία στα οποία επικεντρώνεται η έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, σύμφωνα και με το έγγραφο του κ. Κυριτσάκη, είναι ο έλεγχος της παραγωγής, η κατανομή αγορών, η διατήρηση των τιμών μεταπώλησης καθώς και το ενδεχόμενο κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης.

Ωστόσο, σύμφωνα με παράγοντες που γνωρίζουν καλά την υπό εξέταση αγορά, η λειτουργία του ανταγωνισμού πιθανώς εμποδίζεται όχι από το γεγονός ότι στον κλάδο υπάρχει εκ των πραγμάτων ολιγοπώλιο, καθώς δραστηριοποιούνται τρεις βιομηχανίες. Το πρόβλημα έγκειται στην υφιστάμενη νομοθεσία, πολλώ δε μάλλον στη μη ορθή εφαρμογή της, δημιουργώντας ένα ιδιότυπο καθεστώς «προστατευτισμού» για τις ελληνικές τσιμεντοβιομηχανίες.

Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, για να εισαχθούν προϊόντα τσιμέντου στην ελληνική αγορά θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, κάτι βεβαίως απολύτως θεμιτό. Αλλωστε, ανάλογες νομοθεσίες υπάρχουν και σε πολλά άλλα κράτη–μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Προκειμένου να διασφαλισθούν η ποιότητα και η τήρηση των προδιαγραφών του εισαγόμενου στην ελληνική αγορά τσιμέντου από τρίτες χώρες και των λοιπών προβλεπόμενων από την εθνική νομοθεσία απαιτήσεων συμμόρφωσης και επισήμανσης, η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας εξέδωσε το 2010 δύο εγκυκλίους προς τις διευθύνσεις ανάπτυξης και τις τελωνειακές αρχές, σε συνεργασία με τη 19η Διεύθυνση Τελωνειακών Διαδικασιών του υπουργείου Οικονομικών. Βάσει αυτών των εγκυκλίων, συστήνονται επιτροπές από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα με αντικείμενο την προκαταρκτική διαδικασία ελέγχου στις εισαγωγές τσιμέντων από τρίτες χώρες. Ωστόσο, οι επιτροπές αυτές δεν έχουν συσταθεί επαρκώς, με συνέπεια είτε να γίνονται περιορισμένες νόμιμες εισαγωγές είτε να γίνονται παράνομες εισαγωγές, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα τσιμέντου με προέλευση τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Ειδικά στα σύνορα με τη Βουλγαρία (χώρα κοινοτική) δεν εφαρμόστηκαν οι διαδικασίες για τη σύσταση των επιτροπών προκαταρκτικού ελέγχου με συνέπεια την ελεύθερη διακίνηση τσιμέντου από τις τρεις πύλες εισόδου (στον Προμαχώνα Σερρών, στην Εξοχή Δράμας και στον Εβρο). Το φαινόμενο αυτό έχει επιπτώσεις στον ανταγωνισμό, στα κρατικά έσοδα, λόγω απώλειας φορολογικών εσόδων, ενώ θέτει σε κίνδυνο και την ασφάλεια των κατασκευών.

Στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Ανταγωνισμού έχουν μπει όχι μόνο τα τσιμέντα αλλά συνολικά ο κλάδος των δομικών υλικών. Ο κλάδος αυτός άλλωστε θα εξεταστεί σε συνεργασία με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), προκειμένου να εντοπιστούν τα ρυθμιστικά εμπόδια.

Πανευρωπαϊκά τα ολιγοπώλια

Η ύπαρξη ολιγοπωλιακών συνθηκών στην αγορά τσιμένου αποτελεί πανευρωπαϊκό φαινόμενο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ασχοληθεί με το ζήτημα αυτό ουκ ολίγες φορές. Το 1994 η Επιτροπή επέβαλε πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ενωση Τσιμέντου (Cembureau), σε 42 ενώσεις εταιρειών και επιχειρήσεις τσιμέντου για τη συμμετοχή τους από το 1983 σε γενική συμφωνία κατανομής των αγορών, σε διεθνείς συμπράξεις και σε συμπράξεις για εξαγωγές (κατανομή των αγορών και ανταλλαγή πληροφοριών). Μάλιστα, μία από τις κατηγορίες που αντιμετώπισαν τότε οι εμπλεκόμενοι στο καρτέλ ήταν ότι το 1986 είχε συσταθεί μια ένωση παραγωγών τσιμέντου προκειμένου να αποτρέψει τις εξαγωγές τσιμέντου από την Ελλάδα προς άλλα κράτη–μέλη.

Σε εξέλιξη από το 2010 βρίσκεται νέα έρευνα της ευρωπαϊκής αρχής για τον εντοπισμό πιθανών περιορισμών στις εισαγωγές/εξαγωγές, κατανομής αγορών και εναρμονισμένων πρακτικών τιμών σε Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο.

Επίσης, οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Πολωνίας με αποφάσεις τους το 2003, το 2007 και το 2009, αντιστοίχως, είχαν εντοπίσει καρτέλ στον κλάδο τσιμέντου στις εσωτερικές τους αγορές.

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ