Κι όμως τα τζάκια φαίνεται ότι συμβάλλουν σημαντικά στην ρύπανση. Επιστήμονες και οικολογικές οργανώσεις, άλλα και σε ανεπίσημο επίπεδο, στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος συμφωνούν ότι η εξ ανάγκης "μόδα" των τζακιών, των ξυλόσομπων και των ξυλολέβητων οδηγεί σε αύξηση της ήδη υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ειδικά των πολύ επικίνδυνων αιωρούμενων σωματιδίων.

Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Carbosol άλλα και πρόσφατη μελέτη του ΕΜΠ, υπολογίζεται ότι η καύση ξύλου ευθύνεται για το 50-70% της χειμωνιάτικης ρύπανσης με μικροσωματίδια τα οποία, σύμφωνα με την Greenpeace, ευθύνονται με την σειρά τους για τον θάνατο 1.300 ελλήνων το χρόνο και για την δημιουργία χρόνιων προβλημάτων υγείας σε άλλους 7.000 πολίτες/έτος. Με βάση στοιχεία της Ε.Ε., τα αιωρούμενα σωματίδια κοστίζουν τουλάχιστον 300.000 ανθρώπινες ζωές τον χρόνο στην Ευρώπη των 15 μόνο.

Για την Ελλάδα καταγράφεται και μια τεράστια ζημιά στην οικονομία της χώρας που υπολογίζεται από την Greenpeace, με βάση την μεθοδολογία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, στο εξωφρενικό ποσό του 1,5 δισ. ευρώ από τις βραχυχρόνιες επιπτώσεις υγείας κι άλλα 6,1 δισ. ευρώ από τις μακροχρόνιες! Για όλα αυτά ευθύνονται τα αιωρούμενα σωματίδια που παράγονται από την χρήση ορυκτών καυσίμων και τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τώρα επιβαρύνονται και από την κακής ποιότητας θέρμανση με στέρεη βιομάζα.

Η κρίση οδήγησε στην αύξηση της καύσης ξύλου, ως πιο φτηνής λύσης από το πετρέλαιο θέρμανσης άλλα στην Ελλάδα για ακόμη μια φορά, τα πράγματα αλλάζουν χωρίς σχέδιο και έλεγχο, προκαλώντας νέα προβλήματα που προστίθενται σε αυτά που επί δεκαετίες η Πολιτεία απέφυγε ή δεν μπόρεσε να λύσει. Οι έλληνες ανακάλυψαν και πάλι τα τζάκια που δημιουργήθηκαν... διακοσμητικά χωρίς να είναι λειτουργικά και τους ξυλολέβητες που εγκαθίστανται χωρίς να πληρούν τις σύγχρονες και απαιτητικές από την Ε.Ε. προδιαγραφές.

Στην Ελλάδα, η περσινή, έπειτα από είκοσι χρόνια άρση της απαγόρευσης καύσης στερεής βιομάζας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, άφησε ένα παραθυράκι για την χρήση λεβητών πέλετ κλάσης 3 που θεωρούνται ξεπερασμένοι για την υπόλοιπη Ε.Ε. που χρησιμοποιεί κλάση 5 και έχει πάνω από 90% απόδοση, πράγμα που σημαίνει ότι ελαχιστοποιεί την εκπομπή ρύπων. Τα κλασικά τζάκια εκλύουν 19.3 μg αιωρούμενων σωματιδίων ανά κιλό καύσιμης ύλης, οι παλαιοί λέβητες ξύλου 17.1 μg, οι νέες ξυλόσομπες 12.2 μg, τα ενεργειακά τζάκια 5.1 μg και οι σύγχρονοι λέβητες πέλετ 0.6 μg, με τις τιμές να διαφέρουν όταν η καύσιμη ύλη είναι βαμμένο ξύλο ή μοριοσανίδες.

Σε έρευνες που έγιναν τελευταία φαίνεται πως αν σε κάθε 500.000 τόνους πετρελαίου θέρμανσης καίγονται επιπρόσθετα 50.000 τόνοι καυσόξυλων η ρύπανση της ατμόσφαιρας σε αιωρούμενα μικροσωματίδια διπλασιάζεται. Με άλλα λόγια, τα παραδοσιακά τζάκια με καυσόξυλα και οι ξυλόσομπες εκλύουν σε γενικές γραμμές 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα μικροσωματίδια στο κιλό καύσιμης ύλης από ένα σύγχρονο και καλά συντηρημένο καυστήρα.

Η διαφορά έγκειται στο ότι το ξύλο δεν επιβαρύνει με διοξείδιο του άνθρακα ενώ τα μικροσωματίδια του πετρελαίου είναι πιο τοξικά. Για επίλυση κι αυτού του προβλήματος προτείνονται τα ενεργειακά τζάκια ή οι σύγχρονοι λέβητες πέλετ που εκπέμπουν εξαιρετικά χαμηλά μικροσωματίδια.

Πρωταθλήτρια Ευρώπης στα τοξικά σωματίδια

Ο μισός και πλέον ελληνικός πληθυσμός πνίγεται καθημερινά στα τοξικά σωματίδια. Στους σταθμούς του ΥΠΕΚΑ και των Δήμων καταγράφονται σημαντικές υπερβάσεις παρά το γεγονός ότι το σύστημα υπολειτουργεί. Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, ο Βόλος, η Πάτρα, τα Ιωάννινα και το Ηράκλειο περιλαμβάνονται στο top 10 των πιο επιβαρημένων πόλεων της ΕΕ με τις δυο πρώτες να "μάχονται" κάθε χρόνο για τη πρώτη θέση. Σχετικές μελέτες έδειξαν πως αν η συγκέντρωση μικροσωματιδίων στην Αθήνα ήταν κάτω από τα 20 μg/m³, τότε οι κάτοικοι θα κέρδιζαν ένα χρόνο ζωής επιπλέον. Στην Αθήνα όμως στα δυο τρίτα του έτους καταγράφονται υπερβάσεις άνω των 50 μg/m3.

Το πρώτο σοβαρό επεισόδιο ατμοσφαιρικής ρύπανσης συνέβη το 1875 στο Λονδίνο, όπου σημειώθηκαν αρκετοί θάνατοι ανθρώπων και ζώων. Η βιομηχανική επανάσταση, τον 19ο αιώνα, οδήγησε στην εντατική χρήση κυρίως του κάρβουνου και σε μικρότερο βαθμό του πετρελαίου, για την παραγωγή ενέργειας, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολύ μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα από τον καπνό και την στάχτη. Το μεγαλύτερο, όμως, επεισόδιο συνέβη στο Λονδίνο το 1952 όταν μια εβδομάδα υψηλών επιπέδων ρύπανσης είχε σαν αποτέλεσμα να συμβούν 4.000 θάνατοι οι οποίοι αποδόθηκαν στην ρύπανση.

Τα δάση καταλήγουν στο... τζάκι

Η αλματώδης αύξηση της ζήτησης φτηνού ξύλου σε συνδυασμό με την υποχώρηση της οργανωμένης και βιώσιμης υλοτομίας και κυρίως την τεράστια αδυναμία των μηχανισμών ελέγχου, έχουν οδηγήσει στην παράνομη και καταστροφική για τον δασικό πλούτο της χώρας υλοτομία.

Πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος παραδέχονται ότι ο κρατικός μηχανισμός αδυνατεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και αναφέρουν μάλιστα την ύπαρξη κυκλωμάτων που καταστρέφουν ελληνικά δάση λαμβάνοντας ξυλεία η οποία φεύγει παράνομα από τη χώρα για να εισαχθεί μετά με νόμιμους τρόπους στην ελληνική αγορά.

Επιπλέον, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί και για την καλή ποιότητα των ξύλων αφού δεν γίνονται σοβαροί έλεγχοι και βρίθουν τα βρεγμένα ξύλα που εκπέμπουν ρύπους.

"Η" Online